İnfertil Çiftlerin Stres Seviyesi ve Yaşam Kalitesi ile Kadınların Öz Yeterliği ve Fertiliteye Hazır Oluşluluğunu Etkileyen Faktörler: Tanımlayıcı ve Kesitsel Çalışma


Baydar Ö., Yanıkkerem E., Uyar Y.

Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi, cilt.17, sa.2, ss.647-659, 2025 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Amaç: Bu çalışmada, infertilite kliniğine başvuran çiftlerin stres se- viyesi ve yaşam kalitesi ile infertil kad ınların öz yeterliği, fertiliteye hazır oluşluğu ve etkileyen faktörlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yön- temler: Tanımlayıcı ve kesitsel olarak yürütülen bu çalışma, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Aile Planlaması İnfertilite Uygulama ve Araştırma Mer- kezi’nde Mart-Aralık 2021 tarihleri arasında 188 infertil çiftle yürütülmüş- tür. Ara ştırma verilerinin toplanmas ında Kad ın ve Erkek Tan ıtıcı Soru Formu, İnfertilite Stres Ölçeği, İnfertilite Öz Yeterlilik Ölçeği-Kısa Formu, Fertilite Hazıroluşluk Ölçeği ve Fertilite İlişkili Yaşam Kalitesi Ölçeği kul- lanılmıştır. Bulgular: Kadınların bireysel stres seviyelerinin erkeklere k ı- yasla daha yüksek oldu ğu belirlenmiştir [kadınlar: ortanca 3,0, çeyrekler arası genişlik [inter quantile range (IQR)]: 7,0; erkekler: ortanca 3,0, IQR: 6)]. Ayrıca, kadınların duygusal alandaki ya şam kalitesinin erkeklere k ı- yasla daha dü şük olduğu (kadınlar: 72,9±20,7; erkekler: 75,2±19,7), buna karşın zihin-beden alanındaki yaşam kalitelerinin daha yüksek olduğu sap- tanmıştır (kadınlar: 80,1±20,5; erkekler: 73,9±12,0). Ya şı 35 ve üzerinde olan kadınların öz yeterlilikleri yüksekken, daha önce yard ımcı üreme te- davisi almış olanların stres seviyeleri yüksek, fertilite haz ır oluşlukları ve yaşam kaliteleri istatistiksel olarak düşük bulunmuştur. Üç yıl ve daha uzun süredir çocuk isteyen kadınların ve ilçede yaşayan erkeklerin stres seviye- leri diğer gruplara göre istatistiksel anlaml ı olarak yüksektir. İnfertilite öz yeterlilik algısı 3 yıl ve daha uzun süredir çocuk isteyen kadınlarda yüksek saptanmıştır. Sonuç: Geçmiş tedavi deneyimi ve çocuk isteme süresinin uzamasının kadınları psikolojik olarak etkilediği, kadınların erkeklerden daha çok duygusal zorlanma yaşadığı belirlenen bu çalışmada, sağlık ça- lışanlarının infertil çiftlere bakım verirken çiftlerde stres seviyesi, yaşam kalitesi, kadınlarda öz yeterlilik ve fertilite hazır oluşluğun değerlendiril- mesinin önemli olduğu düşünülmektedir.
Objective: This study aimed to examine the stress levels and quality of life of couples attending an infertility clinic, as well as the self- efficacy and fertility readiness of infertile women, and the factors affecting these variables. Material and Methods: This descriptive and cross-sec- tional study design study was conducted with 188 infertile couples at the Family Planning Infertility Application and Research Center of Manisa Celal Bayar University between March-December 2021. Data collection tools included the Women And Men Descriptive Characteristics Question- naire, Fertility Problem Stress Scales, the Self-Efficacy Scale-Short Form, Fertility Preparedness Scale, and the Fertility Quality of Life Scale.Results: It was determined that women’s individual stress levels were higher com- pared to men [women: median 3.0, inter quantile range (IQR): 7.0; men: median 3.0, IQR: 6]. Additionally, it was determined that women’s quality of life in the emotional domain was lower compared to men (women: 72.9±20.7; men: 75.2±19.7), whereas their quality of life in the mind-body domain was higher (women: 80.1±20.5; men: 73.9±12.0). Women aged 35 and over had higher self-efficacy, while those who had previously under- gone assisted reproductive treatment had higher stress levels, and their fer- tility readiness and quality of life were statistically lower. Women who had been trying to conceive for 3 years or more and men living in rural areas had statistically significantly higher stress levels compared to other groups. The perception of infertility self-efficacy was found to be higher in women who had been trying to conceive for 3 years or longer.Conclusion: In this study, it was determined that previous treatment experience and prolonged duration of wanting a child psychologically affect women, with women experiencing more emotional distress than men. It is considered important for healthcare professionals to evaluate stress levels, quality of life, self-efficacy, and fer- tility readiness when providing care to infertile couples.