İzmir-Karakuzu ve Manisa-Araplıdan Balkanlara Şimdiki Zamanın Kullanım Şekilleri (-rı / -ri , -ırı / -iri / -uru , -mārı / mēri )


Akyol S.

II. ULUSLARARASI BALKANLARDA TÜRK VARLIĞI SEMPOZYUMU, Manisa, Türkiye, 13 - 15 Mayıs 2010, cilt.1, ss.62-74, (Tam Metin Bildiri)

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Cilt numarası: 1
  • Basıldığı Şehir: Manisa
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.62-74
  • Manisa Celal Bayar Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Manisa ağızları üzerine yaptığımız araştırmalar sırasında, Manisanın batı sınırına yakın bir yerleşim olan İzmir-Aliağa-Karakuzu  ile Manisa-Köprübaşı-Araplı (Alanyolu) köylerinde şimdiki zamanın (-rı/-ri , -ırı/-iri/-uru, -marı/-meri ) şeklindeki kullanımlarına rastladık.  Bu dikkat çekiciydi, çünkü; ulaşabildiğimiz kaynaklar, , şimdiki zamanın (-rı/-ri , -ırı/ -iri/-uru, -marı/-meri ) şekillerinin Anadolu Ağızlarında yaygın bir kullanımının bulunmadığına  işaret etmekteydi. Manisa ili ve bölgesinde yapılan ağız çalışmaları da bu işarete uygun sonuçlar veriyordu.

Batı, özellikle Güneybatı Anadolu ağızlarında pek kullanılmadığı halde, Karakuzu ve Araplı köylerinde rastladığımız bu şimdiki zaman kalıbını,  Edirne ili ağızları(dağlı) ile  Deliorman, Razgrad Türk ağızlarında da görmek bize anlamlı geldi. Karakuzu ve Araplı köylerinin mensubu olduğu Derici ve Araplı(u) aşiretlerinin, Balkanların iskanında yararlanılan aşiretlerden olması da bu anlamı pekiştirdi.

Konunun tüm boyutlarıyla değerlendirilebilmesine imkan sağlamak için, şimdiki zamanın, tarihi süreç içindeki gelişimine ve Anadolu, Güney-batı Anadolu, Edirne, Rumeli ağızlarındaki durumuna kısaca değinildi. Karakuzu, Araplı köyleri ve yakın bölge ağızlarındaki  şimdiki zaman kullanımları detaylı olarak anlatılıp, örneklendirilirken, bu köylerin mensup olduğu aşiretlerin Rumeli iskanlarındaki yeri hakkında da değerlendirmelerde bulunuldu.

   Anahtar kelimeler : Şimdiki zaman, İzmir-Karakuzu, Manisa-Araplı, Rumeli.

 

During our research on the dialects of Manisa, we came across the use of the present tense (-rı/-ri , -ırı/-iri/-uru, -marı/-meri) in the villages of İzmir-Aliağa-Karakuzu, a settlement close to the western border of Manisa, and Manisa-Köprübaşı-Araplı (Alanyolu). This was noteworthy because the sources we were able to access indicated that the forms of the present tense (-rı/-ri, -ırı/ -iri/-uru, -marı/-meri) were not widely used in Anatolian dialects. Dialectal studies conducted in Manisa province and its region also yielded results in line with this sign. Although it is not used much in Western, especially Southwestern Anatolian dialects, we found this present tense form in Karakuzu and Araplı villages, and it made sense to us to see it in the dialects of Edirne province (Dağlı) and Deliorman and Razgrad Turkish dialects. The fact that the Derici and Araplı(u) tribes, to which the villages of Karakuzu and Araplı belonged, were among the tribes utilized in the resettlement of the Balkans reinforced this meaning. In order to enable the subject to be evaluated in all its dimensions, the development of the present tense in the historical process and its situation in the dialects of Anatolia, South-Western Anatolia, Edirne and Rumelia were briefly mentioned. While the present tense usages in the dialects of Karakuzu, Araplı villages and the nearby region were explained and exemplified in detail, evaluations were also made about the place of the tribes to which these villages belonged in the Rumelia settlements.


Key words : Present tense, İzmir-Karakuzu, Manisa-Araplı, Rumelia.