II. ULUSLARARASI BALKANLARDA TÜRK VARLIĞI SEMPOZYUMU, Manisa, Türkiye, 13 - 15 Mayıs 2010, cilt.1, ss.62-74, (Tam Metin Bildiri)
Manisa
ağızları üzerine yaptığımız araştırmalar sırasında, Manisanın batı sınırına
yakın bir yerleşim olan İzmir-Aliağa-Karakuzu
ile Manisa-Köprübaşı-Araplı (Alanyolu) köylerinde şimdiki zamanın
(-rı/-ri , -ırı/-iri/-uru, -marı/-meri ) şeklindeki kullanımlarına rastladık. Bu dikkat çekiciydi, çünkü; ulaşabildiğimiz
kaynaklar, , şimdiki zamanın (-rı/-ri , -ırı/ -iri/-uru, -marı/-meri )
şekillerinin Anadolu Ağızlarında yaygın bir kullanımının bulunmadığına işaret etmekteydi. Manisa ili ve bölgesinde
yapılan ağız çalışmaları da bu işarete uygun sonuçlar veriyordu.
Batı,
özellikle Güneybatı Anadolu ağızlarında pek kullanılmadığı halde, Karakuzu ve
Araplı köylerinde rastladığımız bu şimdiki zaman kalıbını, Edirne ili ağızları(dağlı) ile Deliorman, Razgrad Türk ağızlarında da
görmek bize anlamlı geldi. Karakuzu ve Araplı köylerinin mensubu olduğu Derici
ve Araplı(u) aşiretlerinin, Balkanların iskanında yararlanılan aşiretlerden
olması da bu anlamı pekiştirdi.
Konunun
tüm boyutlarıyla değerlendirilebilmesine imkan sağlamak için, şimdiki zamanın,
tarihi süreç içindeki gelişimine ve Anadolu, Güney-batı Anadolu, Edirne, Rumeli
ağızlarındaki durumuna kısaca değinildi. Karakuzu, Araplı köyleri ve yakın
bölge ağızlarındaki şimdiki zaman
kullanımları detaylı olarak anlatılıp, örneklendirilirken, bu köylerin mensup
olduğu aşiretlerin Rumeli iskanlarındaki yeri hakkında da değerlendirmelerde
bulunuldu.
Anahtar kelimeler : Şimdiki zaman, İzmir-Karakuzu, Manisa-Araplı, Rumeli.
During our research on the dialects of Manisa, we came across the use of the present tense (-rı/-ri , -ırı/-iri/-uru, -marı/-meri) in the villages of İzmir-Aliağa-Karakuzu, a settlement close to the western border of Manisa, and Manisa-Köprübaşı-Araplı (Alanyolu). This was noteworthy because the sources we were able to access indicated that the forms of the present tense (-rı/-ri, -ırı/ -iri/-uru, -marı/-meri) were not widely used in Anatolian dialects. Dialectal studies conducted in Manisa province and its region also yielded results in line with this sign. Although it is not used much in Western, especially Southwestern Anatolian dialects, we found this present tense form in Karakuzu and Araplı villages, and it made sense to us to see it in the dialects of Edirne province (Dağlı) and Deliorman and Razgrad Turkish dialects. The fact that the Derici and Araplı(u) tribes, to which the villages of Karakuzu and Araplı belonged, were among the tribes utilized in the resettlement of the Balkans reinforced this meaning. In order to enable the subject to be evaluated in all its dimensions, the development of the present tense in the historical process and its situation in the dialects of Anatolia, South-Western Anatolia, Edirne and Rumelia were briefly mentioned. While the present tense usages in the dialects of Karakuzu, Araplı villages and the nearby region were explained and exemplified in detail, evaluations were also made about the place of the tribes to which these villages belonged in the Rumelia settlements.
Key words : Present tense, İzmir-Karakuzu, Manisa-Araplı, Rumelia.