Öz: Bu çalışma, transfenomenal gerçeklik kavramını felsefe tarihinde nasıl ele alındığını ve kuantum mekaniğiyle olan ilişkisini incelemektedir. Bu amaçla ça- lışma iki bölüme ayrılmaktadır: Birinci bölüm, Aristoteles, Descartes, Kant ve Locke’un görüşlerini ele alarak transfenomenal gerçekliğe yönelik farklı yakla- şımlarını ortaya koymaktadır. İkinci bölüm, bu klasik bakış açılarını çağdaş ku- antum teorileriyle karşılaştırmaktadır. Aristoteles’in radikal belirsizliği reddet- mesi, Ghirardi-Rimini-Weber teorisindeki dalga fonksiyonu çöküşüyle, Descartes’ın mekanist felsefesi ise Bohmiyen determinism ile örtüşmektedir. Kant’ın fenomenler ve noumenler arasındaki ayrımı, kuantum mekaniğindeki öl- çüm problemiyle paralellik gösterirken, Locke’un bilinmeyen alt yapısı, gizli de- ğişkenler kavramına yansımaktadır. Çalışma, tarihi ve çağdaş bakış açıları ara- sında derin bir bağlantı olduğunu sonucuna varmaktadır.
Abstract: This study explores the concept of transphenomenal reality by exam- ining its treatment in the history of philosophy and its relevance to quantum mechanics. The question of its existence remains central in both modern and contemporary metaphysics. The study is divided into two sections: the first traces views from Aristotle, Descartes, Kant, and Locke, highlighting their dis- tinct approaches to transphenomenal reality. The second section compares these classical perspectives with contemporary quantum theories. Aristotle’s rejection of radical indeterminacy aligns with the wavefunction collapse in the Ghirardi- Rimini-Weber theory, while Descartes’ mechanistic philosophy resonates with Bohmian determinism. Kant’s distinction between phenomena and noumena mirrors the measurement problem in quantum mechanics, and Locke’s unknown substratum reflects the concept of hidden variables. The study concludes that historical and contemporary views on transphenomenal reality are deeply inter- connected.
