Akademik Veri Yönetim Sistemi
14. ULUSLARARASI SOSYAL BEŞERİ VE EĞİTİM BİLİMLERİ KONGRESİ, İstanbul, Türkiye, 20 Mayıs 2023, (Tam Metin Bildiri)
Bu çalışmanın temel amacı Hadis Usûlü kitaplarının sahâbe ile ilgili bilgiler
(ma‘rifetu’s-sahâbe) konusunda müracaat edilmesi gereken kaynaklar olduğunu ortaya
koymaktır. Gereç-Yöntem: Çalışma Hadis Usûlü’nde önemli etkileri olan altı kitap ile
sınırlandırılmış, bu kitapların konu ilgili bölümleri okunmuş ve haklarında gerekli tespit
ve değerlendirmeler yapılarak kayda geçirilmiştir. Gerekçeler ve Önem: İbnu’s-Salâh (ö.
643/1245) gibi bazı Hadis âlimleri tarafından hakkında kitaplar yazılan başlı başına bir
ilim olarak değerlendirilen “ma‘rifetu’s-sahâbe” konusu bir çok Hadis Usûlü kitabında
müstakil olarak ele alınmıştır. Söz konusu kitapların ilgili bölümlerinde sahâbe ile ilgili
önemli bilgiler verilmektedir. Dolayısıyla bu literatürün “ma‘rifetu’s-sahâbe” konusunda
başvurulması gereken kaynaklar olduğuna dikkat çekilmesi önem arzetmektedir. Sonuç:
Sahâbe ile ilgili her türlü rivayet ve bilgiyi ifade etmek için kullanılan “ma‘rifetu’s-sahâbe”
terimi Hâkim en-Nîsâbûrî’nin (ö. 405/1014) Ma‘rifetu ‘ulûmi’l-hadîs’i ile beraber
müstakil başlık altında ele alınmaya başlamıştır. İbnu’s-Salâh (ö. 643/1245) ise konuyu
kendisinden önceki Hadis Usûlü müelliflerine nispeten daha ayrıntılı bir şekilde ele almış
ve kendisinden sonraki literatürü etkilemiştir. “Ma‘rifetü’s-sahâbe” konusunu ele alma
metodlarından hareketle Hadis Usûlcülerinin konuların içeriği açısından birbirlerini
etkiledikleri anlaşılmıştır. Bu etkilerin ne boyutta olduğunun tespit edilmesi açısından
aynı metodla başka çalışmaların yapılması gerektiğine kanaat getirilmiştir. Hadis Usûlü
kitaplarının özellikle “ma‘rifetü’s-sahâbe” başlıkları olmak üzere diğer bölümleri de
sahâbe ile ilgili önemli bilgiler içermektedir.