Akademik Veri Yönetim Sistemi
XI. ULUSLARARASI STRATEJİK ARAŞTIRMALAR KONGRESİ, Gaziantep, Türkiye, 22 - 24 Mayıs 2025, cilt.11, ss.20-22, (Özet Bildiri)
Özet
Bu bildiri, Türkiye’de 2021 yılı son çeyreğinden itibaren uygulamaya konulan düşük faiz politikalarının, teorik çerçevede ve ampirik sonuçlar açısından enflasyon üzerindeki etkilerini incelemektedir. Söz konusu politika, yatırımın faiz oranına duyarlılığına dayanan geleneksel iktisat varsayımlarıyla temellendirilmiş; düşük faiz oranlarının yatırımları teşvik edeceği, bu sayede üretim ve istihdam artışının sağlanacağı ve nihayetinde büyüme yoluyla enflasyonun kontrol altına alınabileceği varsayılmıştır. Ancak bu yaklaşım, Keynesyen kuramın yatırım kararlarında faiz oranından çok sermayenin marjinal verimliliği —yani kâr beklentisinin— belirleyici olduğuna dair temel tezini göz ardı etmektedir. Uygulamada düşük politika faizinin, halihazırda yüksek seviyelerde seyreden tüketici enflasyonu karşısında reel faiz oranlarını negatif düzeye çektiği görülmüştür. Bu durum, yatırımlarda beklenen artışı sağlamamış; aksine tasarruf eğiliminde azalma ve tüketim eğiliminde artışla birlikte talep yönlü bir enflasyonist baskı yaratmıştır. Negatif reel faiz ortamında tasarrufların borsaya ya da üretken alanlara yönelmesi beklenirken, bunun yerine dövize dayalı finansal araçlara yönelim artmıştır. Kamu bankalarının kredi genişlemesiyle desteklenen bu süreçte, dövize olan talep kurları yukarı itmiş; kur artışı, döviz cinsinden borçlanan özel sektörün maliyetlerini yükseltmiş ve ithalata bağımlı üretim yapısı nedeniyle maliyet enflasyonu üzerinde ek bir baskı oluşturmuştur. Böylece eşzamanlı talep ve maliyet yönlü enflasyon baskısı oluşmuştur. Kur üzerindeki baskıyı dengelemek amacıyla sırasıyla döviz rezervleri kullanılmış, swap işlemleriyle rezerv takviyesi yapılmış, ardından kur korumalı mevduat sistemi devreye alınmıştır. Rezerv kayıpları doğrudan bir enflasyon etkisi yaratmamakla birlikte, beklenti kanalı üzerinden güçlü bir dolaylı etki doğurmuştur. Bu durum, döviz kuru, güven ve dış denge üzerinde etkili olarak enflasyonist eğilimleri pekiştirmiştir. Sonuç olarak, Türkiye'nin içinde bulunduğu yüksek enflasyon ortamında düşük faiz politikalarının kısa vadede yatırım artışını ve büyümeyi desteklemekten ziyade enflasyonu yükselttiği ve makroekonomik istikrarı zayıflattığı, bunun da finansal kırılganlıkların artmasına zemin hazırladığı görülmektedir. Bu süreç, para politikası araçları ile hedefleri arasında yapısal bir uyumsuzluğa ve kurumsal güvenilirliğin aşınmasına yol açmaktadır.
Abstract
This paper examines the effects of low interest rate policies implemented in Türkiye since the last quarter of 2021 on inflation, within both a theoretical framework and in light of empirical outcomes. The policy in question was grounded in traditional economic assumptions regarding the sensitivity of investment to interest rates; it was presumed that lower interest rates would stimulate investment, thereby increasing production and employment, and ultimately bringing inflation under control through economic growth. However, this approach overlooks a fundamental thesis of Keynesian theory, which holds that investment decisions are determined not primarily by interest rates but by the marginal efficiency of capital—that is, profit expectations. In practice, the policy of maintaining low interest rates has pushed real interest rates into negative territory amid persistently high consumer inflation. This environment has failed to generate the anticipated increase in investment; on the contrary, it has triggered demand-side inflationary pressures through a decline in the propensity to save and a rise in consumption. Although it was expected that savings in a negative real interest rate environment would shift toward the stock market or productive sectors, preferences have instead leaned toward foreign currency–denominated financial instruments. Supported by credit expansion through public banks, this shift has increased demand for foreign currency, putting upward pressure on exchange rates. The resulting depreciation has raised costs for the private sector—particularly for firms indebted in foreign currencies—and, due to the
country's import-dependent production structure, has exerted additional pressure on costpush inflation. As a result, both demand-pull and cost-push inflationary pressures have emerged simultaneously. To counter the pressure on the exchange rate, a series of measures have been adopted: foreign exchange reserves were drawn upon, swap agreements were arranged to supplement reserves, and the foreign exchange–protected deposit system was introduced. While reserve losses do not directly cause inflation, they have had a strong indirect impact through the expectations channel. This dynamic has reinforced inflationary tendencies by affecting the exchange rate, investor confidence, and external balance. In conclusion, in the current high-inflation environment of Türkiye, low interest rate policies have not supported investment and growth in the short term; rather, they have exacerbated inflation and undermined macroeconomic stability, thereby paving the way for heightened financial vulnerabilities. This process has led to a structural misalignment between monetary policy instruments and their intended objectives, and has contributed to the erosion of institutional credibility.